"Nếu bạn không quan tâm đến công việc của chính phủ thì bạn sẽ phải sống dưới sự cai trị của những kẻ ngu ngốc (If you do not take an interest in the affairs of your government, then you are doomed to live under the rule of fools)". - Plato (427 - 347 BCE)

Đi bầu là một nghĩa vụ công dân. Đất nước có được khá hơn, hoặc ít ra không dở hơn, là tùy thuộc phần lớn vào những nhà lãnh đạo hoặc người đại diện cho mình.

Đi bầu còn là một hành động công bằng -- biết ơn và trả ơn. Bao nhiêu thế hệ trước đã đầu tư tiền tài, công sức, và hy sinh mạng sống để trao truyền cho thế hệ hiện tại một đất nước, một xã hội, cho nên ta có trách nhiệm duy trì đất nước này, xã hội này.

Đi bầu là một việc đem lại cho mình và con cháu thêm phước đức. Nếu mình tích cực đi bầu, thì trong tương lai, khi mình ra tranh cử, có người sẽ bầu cho mình. Khoan vội nghĩ, đây là chuyện viễn vông. Vì mỗi chúng ta càng lúc càng thăng hoa trong cuộc sống, cho nên sẽ có lúc ta hoặc con cháu chúng ta ra tranh cử.

ooo

Trong bối cảnh mùa bầu cử 2024 ở Mỹ, ta sẽ bầu cho ai? Làm sao ta biết ai là người xứng đáng cho lá phiếu của ta. Giả sử ta là một cư dân trong quận hạt Harris trong Texas, thuộc zip code 77083, thì ta sẽ có dịp để chọn người cho các vị trí sau:

1. Tổng thống và phó tổng thống
2. Thượng nghị sĩ liên bang (United States Senator)
3. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 2
4. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 7
5. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 8
6. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 18
7. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 22
8. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 29
9. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 36
10. Dân biểu liên bang (United States Representative) vùng 38
11. Railroad Commissioner
12. Texas Supreme Court, Place 2
13. Texas Supreme Court, Place 4
14. Texas Supreme Court, Place 6
15. Court of Criminal Appeals, Presiding Judge, Place 1
16. Court of Criminal Appeals, Place 7
17. Court of Criminal Appeals, Place 8
18. State Senator, District 6
19. State Senator, District 7
20. State Senator, District 15
21. State Senator, District 17
22. Harris County, Tax Assesor Collector
23. Harris County, District Attorney
24. Harris County, County Attorney
25. Harris County, Sheriff
26. Justice, 1st Court of Appeals District, Place 2
27. Justice, 1st Court of Appeals District, Place 6
28. Justice, 1st Court of Appeals District, Place 7
29. Justice, 1st Court of Appeals District, Place 8
30. Justice, 1st Court of Appeals District, Place 9
31. Justice, 14th Court of Appeals District, Place 3
32. Justice, 14th Court of Appeals District, Place 4
33. Justice, 14th Court of Appeals District, Place 5
34. Justice, 14th Court of Appeals District, Place 6
35. Justice, 14th Court of Appeals District, Place 8
36. County Criminal Court at Law No. 16
37. Probate Court No. 5
38. Civil District Judge, 11th Judicial District
39. Civil District Judge, 61st Judicial District
40. Civil District Judge, 80th Judicial District
41. Civil District Judge, 129th Judicial District
42. Civil District Judge, 133th Judicial District
43. Civil District Judge, 164th Judicial District
44. Civil District Judge, 165th Judicial District
45. Civil District Judge, 215th Judicial District
46. Civil District Judge, 333rd Judicial District
47. Family District Judge, 507th Judicial District
48. Criminal District Judge, 177th Judicial District
49. Criminal District Judge, 338th Judicial District
50. Criminal District Judge, 486th Judicial District
51. Criminal District Judge, 487th Judicial District
52. Criminal District Judge, 488th Judicial District
53. Justice of the Peace, Precinct 4, Place 1
54. Justice of the Peace, Precinct 5, Place 1
55. Justice of the Peace, Precinct 8, Place 1
56. Constable, Precinct 3
57. Constable, Precinct 4
58. Constable, Precinct 5
59. Constable, Precinct 8
60. County Commissioner, Precinct 1
61. County Commissioner, Precinct 3
62. North Harris County Regional Water Authority - District 4 Director
63. ESD 9 Commissioner
64. ESD 9 Commissioner
65. Tomball ISD Trustee Position 5
66. Tomball ISD Trustee Position 6
67. Harris County Department of Education, Position 4, Precinct 3
68. Harris County Department of Education, Position 3, At-Large

Thông thường, mỗi chức vụ có hai (2) ứng cử viên. Tổng số ứng cử viên mà ta cần biết trong trường hợp trên có thể trên 140 người.

ooo

Để chọn người cho đúng, ta cần biết rõ tất cả ứng cử viên. Nhưng ta không có thời giờ và không có cơ hội để biết rõ 140 ứng cử viên.

Một kiểu bầu cho người bận rộn là bỏ phiếu theo đảng (kiểu "straight party"). Theo chúng tôi, kiểu này sẽ đưa tới hậu quả, cứ 3 người thi, thì ta chọn lầm 2 người. Lý do là vì, giả sử 3 đảng đưa ra 3 ứng cử viên. Trong 3 ứng cử viên, thì có một người giỏi nhất. Nếu ta nhắm mắt bịt tai và bầu đại (kiểu "straight party") thì tỉ lệ trúng chỉ là 1 trên 3.

Chúng tôi xin giới thiệu kiểu bầu có độ hiệu quả cao hơn.

Trước hết, ta nên dùng lý trí. Nên hiểu chữ ta ở đây theo nghĩa hẹp (= bản thân ta) và nghĩa rộng (= tổ chức của ta, cộng đồng của ta); và trực tiếp và gián tiếp. Nếu mình biết chắc 100% là ứng cử viên XYZ là người tài đức vẹn toàn, thì ta nên bỏ phiếu cho vị này.

Thứ hai, ta nên bỏ phiếu theo tình cảm. Ví dụ, vì ông Hubert Võ là người Việt và đã gắn bó với ta, ta nên bỏ phiếu cho ông. Mới đây (2024-10-12), ông Dan Simons, ứng viên cho chức vụ District Attorney, tới Tiệc chay gây quỹ của chùa Việt Nam để vận động với các tham dự viên, ta nên bỏ phiếu cho ông, bất kể ông ta thuộc đảng phái nào.

Trong trường hợp khác, nếu người thân của ta bỏ phiếu cho ứng cử viên nào đó, thì ta cũng nên bỏ phiếu cho vị đó.

Sau khi không còn người để chọn theo tiêu chuẩn lý trí hoặc tình cảm, ta nên bắt chước người biết nhiều hơn ta. Người đó là các tờ báo lớn, hoặc các bậc trưởng thượng có uy tín. Ví dụ, cho cư dân Houston và vùng phụ cận, ta nên theo đề nghị của báo Houston Chronicle. Trong trường hợp, ta không có báo mang theo, khi cần "bầu đại", ta ưu tiên bầu cho ứng cử viên của đảng thiểu số, để cho đảng đa số không có cơ hội trở thành đảng độc tài. Hơn nữa, khi sức mạnh của các đảng gần cân đối, họ sẽ cạnh tranh hơn, và xã hội sẽ lành mạnh và tiến bộ hơn.

Dù cho ta bầu cho ai, ta nên kính trọng tất cả các ứng cử viên. Họ đã bỏ ra công sức để xin được phục vụ cho mình, cho nên ta phải biết ơn và tôn trọng họ. Khi kết quả được công bố, ta phải tôn trọng kết quả và chấp nhận các vị đã đắc cử dù cho ta có bỏ phiếu cho họ hay không.

Phạm Quốc Bình

Bắt đầu: 2012-10-27
Cập nhật: 2024-10-13